توضیح:
حرکت عظیم فرهنگی، مذهبی واجتماعی راهیان نور به عنوان جریانی تاثیرگذار که سالیان درازی از عمر آن میگذرد، توانسته است در اذهان، افکار و قلوب نسل جوان که دوران دفاع مقدس را درک نکردهاند تاثیر بیبدلیلی گذارد. و آن سالهای انباشته از پیام و کلام را برای این نسل تا اندازهای ملموس کند. این جریان ارزشمند همانند هر جریان تاثیرگذاری احتیاج به پشتیبانی فکری، فرهنگی و هنری دارد تا از ورود آسیبهای احتمالی بدان جلوگیری شود.
راویان این جریان عظیم که سهم بسیاری در آن دارند به عنوان عناصر و سرمایههای این حرکت ارزشمند محسوب میگردند، چرا که هرکدام از آنان کولهباری از تجربیات و خاطرات ارزشمند دوران دفاع مقدس و دوران بعد از جنگ و سپس دوران روایتگری راهیان نور را با خود به همراه دارند. همچنین ایدهها و نظرات، انتقادات و پیشنهادهایی که حاصل آن تجربه ارزشمند، چه در دوران جنگ و چه در دوران بعد از جنگ و دوران روایتگری، که میتواند به پویایی، تقویت و هرچه بهتر شدن این حرکت عظیم کمک شایانی برساند. این انبوه تجربه و خاطره اگر به دست تابعین راویان نرسد قطعا خسارتی جبران ناپذیر است. براین اساس، این کوچکترین، به عنوان یک سرباز کوچک در عرصه فرهنگ برآن شدم که مقداری هرچند کم از این خاطرات را جمع آوری کرده تا پس از تدوین در اختیار خوانندگان عزیز قرار گیرد. انشاء الله. .
*ضرورت کار:
1- خدمتی هرچند کم و کوچک به شهداء چرا که این کار خود تبلیغی است در عرصه راهیان نور و معرفی برکات، جلوه ها و پیامهای آن به مخاطب
2- الگوبرداری به عنوان شیوه مناسب و صحیح روایتگری
3- جلوگیری از تحریفات
4- از بین نرفتن تجربیات، خاطرات و ایدها به عنوان گنجینهای ارزشمند که باید به نسل بعدی منتقل شود
5- آشنایی افرادی که توفیق حضور در راهیان نور را نداشتهاند با این جریان ارزشمند و ایجاد انگیزه برای شرکت در کاروانهای راهیان نور
مصاحبه با جناب سرهنگ علی رکابی بنا (تاریخ مصاحبه 10/2/96)
*معرفی:
بسم الله الرحمان الرحیم؛
نیمه دوم سال 64 بود که وارد بسیجِ سپاه پاسداران شدم. در 17 یا 18 سالگی. یک دوره نظامی برایمان در پادگان بخردیان بهبهان به مدت 45 یا 50 روز گذاشتند. پس از اتمام دوره ما را- اگر اشتباه نکنم- به منطقه مارد آبادان اعزام کردند و بعد از حدود یک ماه اعزام شدیم به پدافندی منطقه عملیاتی والفجر هشت. آنجا بود که وارد گردان امیرالمومنین به فرماندهی سردار سعید نجار شدم، که بعد از مدتی به علت بمبارانهای فاو مجروح و بعدها هم معلوم شد که شیمیایی شدهام. بعد از مجروحیت، من را به سمت بیمارستان فاطمه الزهرا بردند. مسیر بیمارستان به گونهای بود که باید با قایق از رودخانه رد میشدیم. در آنجا سه روز بستری بودم اما پزشکان نتوانستند تشخیص دهند که شیمیایی شدهام و چون بیماریم، که اسهال و استفراغ خونی و تب و لرز خیلی بالا بود و باعث شده بود که به شدت لاغر بشوم، ادامه داشت و بهبودی حاصل نشد انتقالم دادند به بیمارستان شهید بقایی اهواز. در آنجا هم سه روز بستری شدم اما بعد از سه روز خودم بدون اینکه پزشکان خبر داشته باشند از بیمارستان فرار کردم و برگشتم منطقه. پس از اینکه مقداری حالم بهتر شد از آن بیمارستان هم مرخص شدم و با تعدادی از بچههای رزمنده، گروهان ضد زره را به فرماندهی غلام عباس پیمانی که از بچه های اهواز بود تشکیل دادیم. این گروهان ماموریتهای داخل منطقه شلمچه را انجام میداد و مصادف شد با عملیات کربلای چهار که از جزیره سهیل شروع کردیم و تقریبا 15 یا 20 روز بعد از عملیات به دلایلی باید از آن منطقه خارج میشدیم. لذا به آبادان منتقل شدیم و در یک هتل بنام هتل پرشین مستقر شدیم. که البته دیگر اکثر بچهها یا شهید شده بودند و یا مجروح بودند. بعدها هم توفیق داشتیم و در عملیات های دیگری شرکت کردم.
اما در بحث روایتگری؛ در سال 67 که قطعنامه پذیرفته شد در مرکز آموزش حبیب اللهی اهواز مشغول به خدمت شدم و تقریبا در سال 76 یا 77 بود که وارد بحث روایتگری شدم. البته هنوز آن زمان «راهیان نور» نمیگفتند، بلکه کاروانهایی را به سمت مناطق عملیاتی میبردند و ما هم در آن مقطع چهار منطقه مرزی را انتخاب کردیم که اولین نقطه «شلمچه» بود، دومین نقطه «منطقه عمومی طلاییه قدیم» و «طلاییه جدید» بود، نقطه سوم «اروندکنار» یا «منطقه عمومی والفجر هشت» بود و نقطه چهارم هم «منطقه فکه به سمت سوسنگرد و بستان» بود.
لابلای این مناطق، جاهایی که شهدا دفن بودند، مثل هویزه که محل دفن شهدایی که به فرماندهی شهید علم الهدا بودند و همچنین نقطه شروع درگیری و نقاطی که از اهواز دفاع شده بود و توسط سپاه و بسیج و سایر رزمندگانی که برای دفاع آمده بودند به اهواز که الان به یادمانی تبدیل شده به نام دب حردان، به باز دیدکنندگان نشان داده میشد تا کاروانها کاملا نسبت به سطح زمینی که از زمان جنگ بسیار تغییر کرده بود توجیه شوند. چون عملا دیگر نه سنگری وجود داشت و نه خاکریزی، و کاروانها وقتی وارد این مناطق میشدند چیزی جزء یک بیابان برهوت نمیدیدند که حالا باید توسط شخص راوی برای آنها کاملا توصیف میشد که مثلا این مناطق در سالهای 64، 65 یا 66 به چه شکلی بودهاند.
ما معمولا سعی میکردیم کاروانها را از سمت جاده اهواز به خرمشهر ببریم بخاطر اینکه مناطقی چون پاسگاه زید، طلاییه، سوسنگرد، منطقه عمومی آبادان یا مارد، منطقه شلمچه و غیره از همین جاده رد میشد و این محور برای آنهایی که در این مناطق بودند خیلی حرف برای گفتن داشت.
*عکس العمل بازدید کنندگان در هنگامه ورود به این مناطق:
عموما کسانی را که به این مناطق میبردیم در چهره آنها نوعی اشتیاق را به همراه بهت و حیرت مشاهده میکردیم. وقتی منطقهای را که از اهواز به سمت طلاییه وجود دارد، و از جاده خرمشر در سمت چپ و راست خود، دشت به این بزرگی و پهناوری را مشاهده میکردند واقعا هم حق داشتند که دچار بهت و حیرت شوند، حتما پیش خود تصور میکردند که این بچههایی که در یک گروهان چند ده نفری و یا یک گردان که متشکل از سه گروهان است در این دشتهای عظیم که چندین و چندصد کیلومتر وسعت دارند تا برسند به نقطه صفر مرزی و در آن شرایط سخت جنگی چگونه تاب میآوردند؟ چه اتفاقاتی در این جادهها و بیابانها برای آنها رخ داد؟ و چگونه در این دشتهای وسیع آن دفاع جانانه و آن حماسه با شکوه را انجام دادند؟
چه فداکاریها و از خودگذشتگیهایی باید صورت میگرفت، چه تشنگیها و عطشهایی، چه گرسنگیهایی، چه دور افتادن از عزیزانی باید صورت میگرفت تا آن حماسه شکل بگیرد. چه افرادی که از درسشان، از تحصیلاتشان و رفاه و راحتی و دنیای خودشان و خانوادههایشان، از جانشان و از خیلی چیزهایی که شاید گذشتن از آنها برای خیلیها آسان نباشد گذشتند و خودشان را عاشقانه، همانگونه که امامشان تاکید میکرد که باید فدای این انقلاب بشویم تا نهال انقلاب تبدیل به درختی تنومند شود، فدا کردند.
شاید در آن لحظاتی که کاروانها و بازدیدکنندگان، نگاهشان به آن بیابانها میافتاد به یاد خونها و عرقهای ریخته، و به یاد زجرهای بچههای رزمنده میافتادند.
در عین حال چه خوشیهایی که با این بچههای رزمنده بود، چون جنگ به زعم خودم در آن مدتی که توفیق یافتم و در آن شرکت داشتم، همه اش درد و زجر نبود. دردش هم به یک نحوی شیرینی و حلاوت خودش را داشت. دوستیهایی که بین رزمندگان اتفاق میافتاد که هنوز و هنوز بعد گذشت سالیانی از آن، برخی اوقات خواب آنها و آن دوران را میبینیم و با تمام تغییر و تحولی که در کشور و جامعه ما اتفاق افتاده اما هنوز دل و ذهن پر میکشد برای آن لحظهها. . . .
وقتی اینها را برایشان بازگو میکردیم در نزدشان خیلی شیرین و بسیار تاثیرگذار و حیرت انگیز بود و به گفته خودشان دوست داشتن این اتفاق، این آمدنِ به مناطق عملیاتی و نقل آن صحبتها و روایات دوباره هم برایشان تکرار شود.
* روایت رخدادها:
آنچه که برای من قابل توجه بود این است که از همان سال اول وقتی کاروانهای دانش آموزی، دانشجویی و یا خانوادگی را میآوردیم، چیزی که من در آنها میدیدم این بود که عموما تاکید داشتند اتفاقات و آنچه را که برای خود من به عنوان کسی که تجربه حضور در جبهه را داشته و چیزی که برایش اتفاق افتاده را تعریف کنم. و ما هم سعی میکردیم که این کار را بکنیم. حالا نمیدانم که تا چه اندازه موفق بودیم، اما تمام تلاشمان بر این بود که این اتفاق بیافتد. و جالب بود که بعد از دمخور و نزدیک شدن و یک مقدار روایتگری برای آنها و تعریف آنچه که اتفاق افتاده بود، احساس میکردیم فردی که حضور در جبهه نداشته و جنگ و جبهه را از نزدیک لمس نکرده است، کم کم دارد یک تغییراتی در درونش اتفاق میافتد، به نحوی که مثلا فردی را که روز اول وارد شده بود با فردی را که روز سوم دارد مناطق را ترک میکند و به خانه برمیگردد دو انسان متفاوت میدیدی. که بعضاً هم این تحول در دلنوشتههایشان معلوم میشد، که البته آن موقع به این شکل الآن نبود، بلکه نامه مینوشتند برای شخص راوی، و این تحولات درونی را ابراز میکردند.
*عطش شیرین:
گاهی به کاروانها میگفتیم: برخی اوقات پیش میآمد در عملیاتی حتی آب شرب همراهمان نداشتیم، یا بعضا پیش میآمد که غذا را نتوانیم همان روز اول دریافت کنیم و آن روز را با نان خشک سپری میکردیم تا در روز دوم یا سوم غذای کنسروی میرسید.
من خودم هیچ وقت یادم نمیرود در منطقه کردستان عراق، در یک منطقهای به مدت پانزده روز به علت خرابی وضع آب و هوا و راه مواصلاتی، فاقد آب و غذا بودیم. آب آشامیدن ما برف مانده روی زمین بود که به علت خوردن همین برف بعد دو یا سه روز، تمامی بچهها از جمله خود من اسهال خونی گرفته بودیم.
بعد دو روز از لثههای من مرتب خون میآمد و اکثر بچهها هم همین گونه شده بودند. بخاطر زنده ماندن مجبور بودیم نانهای خشکی که مانده بود برایمان - بچه های رزمنده میدانند نان تیری چیست، نانهای محلی که بصورت تیکه تیکه در کارتون برایمان میفرستادند - از این نانهای خشکِ مانده استفاده کنیم، که به مدت پانزده روز غذای ما همین بود. تا در روز پانزدهم یا شانزدهم بود که برایمان غذا ارسال شد.
بسیار سخت بود لحظاتی که بچهها گرسنگی و تشنگی میکشیدند، اسهال خونی داشتند، لثههایمان خونریزی داشت و گاهاً وقتی این نانهای خشک را میخوردیم با خون لثههایمان مخلوط میشد و پایین میرفت. اما برای زنده ماندن مجبور بودیم که تحمل کنیم. برای موفقیت ماموریتی که به بچهها داده شده بود این رنجها را با جان و دل به تن میخریدند.
اینها را به بازدیدکنندگان انتقال میدادیم. هنگامی که برای آنها تصویرسازی میکردیم که مثلا در منطقه «جفیریه»، الآن میخواهیم برویم عملیات. حالا بیاییم همراه شویم با رزمندهها، ببینیم چه حسی داشتند. آب و غذا همراه دارید ولی بیایید خودمان را محک بزنیم ببینیم چه کسی میتواند از صبح تا بعد ظهر آب ننوشد یا غذایی نخورد و این گرما را تحمل کند؟ درحالیکه ما سواره هستیم و آن بچهها باید این مسافت را پیاده میرفتند، آنهم با اسلحه و تجهیزات و کوله. حالا ما ببینیم که این رزمنده آن زمان چه مشقتی تحمل کرده. . .
وقتی اینها را بیان میکردیم، میدیدیم که خیلیها زمانی که از «جفیر» حرکت میکردیم به سمت شلمچه یا طلاییه داخل مسیر شروع میکردند به گریه کردن. چراکه تشنه درد تشنه را درک میکند. آنجا بود که تمام حواسها پیش من متمرکز میشد تا کوچکترین کلمهای که از زبانم بیرون میآید را بگیرند و حس میکردم که آن موقع بود که دریافتها به نقطهی بلوغی رسیده بود و همدلی و نزدیکی بسیاری بین راوی و بازدیدکننده مشاهده میشد.
جالبتر اینکه خانوادها بعضا به حدی بیتاب میشدند که وقتی ظهر برایشان غذای گرم میآوردند دیگر غذا نمیخوردند. برادران و خواهرانی بودند که دیگر آب نمیآشامیدند و میگفتند: هنوز هم میخواهیم این تشنگی و گرسنگی شیرین را لمس کنیم. آنجا بود که احساس میکردی چقدر به شهدا نزدیک شدهای. یعنی وقتی راویها بازدیدکنندهها را با زندگی رزمندگی آشنا و نزدیک میکردند، بعد یک یا دو روز شاهد یک قرابت روحی بین بازدیدکنندگان و رزمندگان دوران دفاع بودیم.
* نامه را با اشک چشمش امضا کرده. . .
در یکی از سفرها خواهر دانشجویی، که البته الآن بخاطر ندارم از کدام استان بود، در روز سوم نامهای برای یکی از برادران راوی مینویسد. این برادر نقل میکرد که در نامه نوشته بود؛ من دانشجو بودم و بالکل بیگانه از دفاع مقدس و بچههای بسیجی و روحانیت. و تفکر، یک تفکر کاملا متغایر با بچههای مذهبی بود.
همینطور نقل میکرد که: روز اولی که وارد شدم در مناطق عملیاتی، فقط به دنبال عیوب بودم. به عبارتی دنبال مسخره کردن و خندیدن و تمسخر دفاع مقدس و آن افراد بودم. آمده بودم تا فقط سوژههای جدیدی برای خندیدن پیدا کنم و با دوستان همدانشگاهی بخندیم و خوش باشیم. اما وقتی وارد کاروان شدم و حرکت کردم چنان تحولی در من رخ داد که در منطقه شلمچه خوابی دیدم.
در حال حاضر من حضور ذهن ندارم که خوابش چه بود، ولی اسرار میکرد که با یکی از آمبولانسها من را به شلمچه برگردانید. چراکه شلمچه برای خود رزمندگان هم خیلی خاطره انگیز هست. همین الآنهم خیلی از بچههای رزمنده و راویها وقتی دلشان میگیرد، میروند توی دشت شلمچه. اگر تتمهای از آن خاکریزها مانده باشد، میروند پشت آن خاکریزها و برمیگردند به آن زمانها و شروع میکنند با خودشان، با خدای خودشان، با دوستانی که دیگر الآن حضور ندارند درد و دل کردن. این خواهر هم همین روش را انتخاب کرده بود. یعنی رفته بود توی آن نقطه و آن نسیم ملایمی که از دشت شلمچه در وجود این خواهر وزیدن گرفته بود باعث شد که این خواهر بگوید از روز سوم من یک آدم دیگری بودم.
آن برادر راوی که این خاطره را برایم تعریف میکرد، میگفت آن خانم این نامه را با اشک چشمش امضا کرده بود یعنی در جاهایی از نامه هنوز جای تر شدن و پراکندگی جوهر خودکار بوسیله قطرات اشک آن خواهر هنگام نوشتن نامه وجود داشت. اینجا بود که با خودم فکر میکردم وقتی یک خانمی که چندین سال از همه این ارزشها بیگانه بوده حالا توی سه روز اینچنین تحولی در وجودش ایجاد میشود، آیا چیزی غیر از معجزه و عنایت شهداست؟
_________________
* از فضلا و بزرگواران تقاضامندم که انتقادات و پیشنهادهای خود را در جهت ارتقای سطح این کار به بنده ارسال نمایند.
ارادتمند شما موذنیان
__________________________
منتشر شده در روزنامه کیهان، صفحه فرهنگ مقاومت:
http: //kayhan. ir/fa/news/155793
